Ένας από τους κύριους στόχους ενός οικολογικού κήπου ή αγροκτήματος είναι να μπορέσει να αποκαταστήσει τους χαμένους φυσικούς "κύκλους" που διαταράχτηκαν λόγω της συμβατικής πρακτικής.
Έχεις ποτέ αναρωτηθεί γιατί τα φυσικά οικοσυστήματα, όπως ένα δάσος, μοιάζουν πάντα τέλεια χωρίς σχεδόν ποτέ αρρώστιες και όλα αυτά χωρίς καμία φροντίδα, ενώ ένας κήπος θέλει ώρες εργασίας για να διατηρηθεί σε καλή κατάσταση; Αυτό συμβαίνει γιατί οι περισσότεροι κήποι αγνοούν τους κανόνες της φύσης.
Πρόσεξε πόσο πολύ διαφέρει ένας κήπος από ένα φυσικό τοπίο. Η φύση δεν κάνει ποτέ μόνο μια διαδικασία, απεχθάνεται το γυμνό έδαφος και τα μεγάλα κομμάτια ενός και μόνο φυτικού είδους, εκτός από τα δάση κωνοφόρων. Ακόμα, η φύση απεχθάνεται στο έδαφος της μόνο φυτά με το ίδιο ύψος και βάθος ριζών και δεν οργώνει το έδαφος της. Παρ' όλα αυτά, οι κήποι μας είναι εικονική βιτρίνα όλων αυτών των "αφύσικων" μεθόδων. Μέσα σε όλα αυτά συνυπολόγισε και την αλόγιστη χρήση ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων και χημικών λιπασμάτων.
Κάθε μια από αυτές τις "αφύσικες" τεχνικές αναπτύχθηκε για ένα συγκεκριμένο σκοπό. Το όργωμα, για παράδειγμα, καταστρέφει τα ζιζάνια και τροφοδοτεί με αέρα τα εδαφικά μικρόβια τα οποία υπέρ τροφοδοτούμενα, απελευθερώνουν πολλά θρεπτικά στοιχεία για ταχεία ανάπτυξη των φυτών. Αυτός είναι ένας εξαιρετικός, μικρής διάρκειας, τρόπος ανάπτυξης για τους καλλιεργητές. Τώρα πια όμως ξέρουμε ότι μακροπρόθεσμα, το όργωμα εξαντλεί την γονιμότητα του εδάφους (αυτά τα αναζωογονημένα μικρόβια θα απελευθερώσουν τα θρεπτικά στοιχεία και στην συνέχεια θα πεθάνουν), προκαλώντας εδαφική συμπίεση, διάβρωση και περισσότερες ασθένειες. Συν τοις άλλοις, σε κάθε όργωμα χάνουμε 20-25% οργανικής ύλης λόγω οξείδωσης.
Το γυμνό έδαφος σε έναν τυπικό κήπο, είτε προέρχεται από πρόσφατο όργωμα είτε είναι ανάμεσα σε φυτεμένες σειρές, ευνοεί την ανάπτυξη ζιζανίων. Τα ζιζάνια είναι απλά φυτά-πρωτοπόροι που στόχο έχουν να καλύψουν και να "θεραπεύσουν" το γυμνό έδαφος. Το γυμνό έδαφος επίσης, θα δεχθεί το διαρκές "ξέπλυμα" θρεπτικών στοιχείων από τη βροχή. Αυτή η συνέπεια με τη σειρά της θα φέρει περισσότερο όργωμα και χημικά λιπάσματα για να καλυφθούν οι απαιτήσεις από τα χαμένα θρεπτικά στοιχεία.
Αυστηρές γραμμές φύτευσης με το ίδιο είδος φυτών, μπορεί να διευκολύνουν στην σπορά και την συγκομιδή, λειτουργούν όμως σαν μπουφές για επιβλαβή έντομα και ασθένειες. Αυτά με την την σειρά τους, θα χορτάσουν σε αυτό το αδιάσπαστο κομμάτι από άφθονη τροφή περνώντας από φυτό σε φυτό και θα αναπαράχθούν σε αναλογίες... πανούκλας.
Κάθε μια από τις προαναφερθείσες συμβατικές τεχνικές προέκυψαν για να λύσουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά όπως κάθε προσέγγιση που εστιάζει σε έναν μοναδικό σκοπό, συνήθως δεν συνδυάζονται καλά με άλλες μεθόδους και τους λείπει η "μεγάλη εικόνα". Αυτή η "μεγάλη εικόνα", σε έναν τυπικό κήπο δεν είναι και τόσο ευχάριστη. Αρκετή κουραστική δουλειά, σχεδόν ανύπαρκτο ενδιαίτημα για επωφελή έντομα και πουλιά, φυτά στην εντατική με συνεχή φροντίδα, εξάρτηση από χημικά φάρμακα και λιπάσματα. Παρ' όλα αυτά, έχουμε φτάσει στο σημείο να θεωρούμε ότι αυτή είναι η κηπουρική!
Υπάρχει όμως ένας άλλος τρόπος. Τα συμβατικά τοπία έχουν διαταράξει τον ιστό της φύσης, λείπουν σημαντικά νήματα. Μπορούμε να αποκαταστήσουμε πολλούς από αυτούς τους χαμένους δεσμούς και να δουλέψουμε με τη φύση για να μειώσουμε το δικό μας φορτίο, καθώς και του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, γιατί να οργώνουμε και να βάζουμε λιπάσματα με τα κιλά, όταν η υπό εδαφική ζωή (όπως οι γεωσκώληκες) σε συνδυασμό με φυτά που δίνουν γονιμότητα στο έδαφος, θα φτιάξουν το καλύτερο χώμα για τον κήπο σου με πολύ λίγη δουλειά από σένα. Έτσι το κάνει η φύση, απλά το κάνει αργά. Εμείς επεμβαίνουμε μόνο για να επιταχύνουμε την κατά τα άλλα φυσική διαδικασία.
Έτσι το κάνει και σε ότι αφορά τα παράσιτα, σε ένα ισορροπημένο οικοσύστημα οι ασθένειες και τα επιβλαβή έντομα σπάνια βγαίνουν εκτός ελέγχου. Αυτό γιατί όταν υπάρχει βιοποικιλότητα, οτιδήποτε εχθρικό περιβάλλεται από ένα φυσικό δίκτυο ελέγχων και ισορροπιών. Αν κάποιο είδος ξεφύγει πληθυσμιακά, τότε θα γίνει άφθονη τροφή για κάποιο άλλο είδος κι έτσι θα το επαναφέρει σε φυσιολογικά επίπεδα. Αυτή είναι η μαγεία ενός βιώσιμου - αυτοδιαχειριζόμενου συστήματος.
Δημιουργώντας έναν ισορροπημένο κήπο σημαίνει ότι έχεις καταλάβει τον τρόπο που η φύση λειτουργεί. Σε επόμενα άρθρα θα πούμε πιο αναλυτικά για τις συμβιωτικές σχέσεις φυτών και ζώων.
